• Kalendarium historyczne działań zbrojnych w Okręgu
  • .
Lipiec 2020Sierpień 2020Wrzesień 2020
PoniedziałekWtorekŚrodaCzwartekPiątekSobotaNiedziela
 
 
 
 
 
1

1/2 sierpień 1944r.

Placówka zrzutowa „Trawa I” z Obwodu Jędrzejów przyjęła zrzut lotniczy. Przyjęto: 2 km, 26 pm, 2 piaty, 18 pistoletów, 120 granatów ręcznych i 100 kg plastiku.

 

Więcej

1 sierpień 1944r.

Oddział partyzancki Podobwodu Skarżysko-Kamienna ppor. Seweryna Maczugi "Wrzos" przeprowadził na zakręcie drogi z Mostek do Siekierna zasadzkę. Wpadł w nią konwój trzech wozów ze zrabowanym w okolicznych wioskach zbożem i mięsem ochraniany przez 16 własowców, z czego 10 na koniach wierzchowych. W wyniku walki 15 kolaborantów poległo i tylko jednemu udało się zbiec. Bez strat własnych zdobyto 12 kb, 1 mp i 3 pistolety, złapano także 7 koni. Zrabowaną żywność zwrócono na wieś.

 

Więcej

2

2 sierpień 1944r.

Oddział partyzancki Obwodu Końskie pod dowództwem ppor. Władysława Skorupskiego „Poleszuk” atakuje w rejonie Koziej Woli niemiecką kolumnę składającą się z trzech samochodów ciężarowych i jednego osobowego. Część załogi rozproszono, a samochody zniszczono. Do niewoli wzięto trzech urzędników NSDAP, których po przesłuchaniu rozstrzelano.

 

Więcej

3

3 sierpień 1944r.

W gajówce Komorów koło Chlewisk (Obwód Końskie) patrol z batalionu Antoniego Hedy "Szary" pod dowództwem por. Zygmunta Kiepasa „Krzyk” miał wykonać wyrok na nadleśniczym. Podczas akcji zginął Aleksander Kosiur  „Zant”.

 

Więcej

3 sierpień 1944r.

Żołnierze z oddziału partyzanckiego Bolesława Boczarskiego "Jurand" (oddział ochrony radiostacji Komendy Okręgu Kielce) przeprowadzili w okolicy Zagnańska trzy akcje rozbrojeniowe. Zdobyto kilka karabinów.

 

Więcej

4

4 sierpień 1943r.

Oddział partyzancki Obwodu Włoszczowa M.Tarchalskiego "Marcin", pod dowództwem ppor. Przemysława Schutza „Ludwik” koło wsi Kuzki ostrzelał niemiecki pociąg urlopowy na linii kolejowej Kielce – Częstochowa. Praktycznie już po akcji nadjechały przypadkowo samochody z niemiecką żandarmerią z Włoszczowy, która zaatakowała oddział „Ludwika”. Podczas walki poległ strzelec Józef Grabowski „Błyskawica”.

 

Więcej

5

5/6 sierpień 1943r.

Oddział partyzancki Obwodu Włoszczowa M.Tarchalskiego "Marcin" przeprowadził akcję na pocztę i urząd gminy Kluczewsko gdzie zniszczono dokumentację ewidencyjną i kontyngentową.

 

Więcej

5 sierpień 1944r.

Żołnierze z plutonu 117 Skarżysko Książęce (Podobwód Skarżysko, Obwód Iłża) zaatakowali stacjonującą w Szydłowcu jednostkę gospodarczą Wehrmachtu. Akcją kierował dowódca plutonu plut. Bronisław Gładzik „Chmura”, a jej celem było zdobycie broni. Niestety brak odpowiedniego rozpoznania sprawił, że atak został odparty, co więcej podczas wycofywania się padł zabity dowódca plutonu. 

 

Więcej

5 sierpień 1944r.

Na Wykusie koło Wąchocka bojówki Armii Ludowej rozbroiły zmobilizowaną w Podobwodzie Starachowice (Obwód Iłża) kompanię pod dowództwem ppor. Juliana Juszkiewicza „Fin”. Komuniści rozstrzelali także 7 żołnierzy Armii Krajowej.

 

Więcej

5 sierpień 1943r.

Oddział partyzancki Obwodu Końskie pod dowództwem Tadeusza Jencza "Allan" przeprowadził akcję zniszczenia urządzeń mleczarnii w Końskich. Zabrano także zapasy żywności i bańki na mleko.

 

Więcej.

6

6 sierpnia 1944r.

Oddział ochrony radiostacji Bolesława Boczarskiego "Jurand" przeprowadził akcję rozbrojenia dwudziestu Niemców zajętych racami ziemnymi. Bezpośrednio wykonało ją pięciu żołnierzy, reszta oddziału stanowiła ubezpieczenie. Podczas akcji zlikwidowany został niemiecki podoficer. Zdobyto 20 karabinów i tornistrów.

 

Więcej

6 sierpień 1943r.

Oddział partyzancki Obwodu Włoszczowa M.Tarchalskiego "Marcin" przeprowadził akcję na linii kolejowej Kielce – Częstochowa (odcinek Żelisławice – Koniecpol). Po zatrzymaniu składu uszkodzono parowóz i rozbrojono jednego wartownika. Zdobyto ciepłą bieliznę, wełniane skarpety i ocieplane wojskowe kombinezony. Pszenica znajdująca się w składzie została rozdana okolicznej ludności. Przerwa w ruchu trwała 8 godzin.

 

Więcej

6 sierpień 1944r.

Oddział partyzancki Bolesława Boczarskiego "Jurand" (oddział ochrony radiostacji Komendy Okręgu Kielce) rozbroił w Masłowie niemiecki oddział. Zdobyto dwadzieścia karabinów.

 

Więcej

7

7/8 sierpień 1944r.

Pododdziały z batalionu Antoniego Hedy "Szary" wysadziły most kolejowy na linii kolejowej Końskie - Skarżysko (koło Mroczkowa Obwód Końskie) oraz zerwały ok. 400 metrów toru kolejowego koło wsi Murawki.

 

Więcej

8

8/9 sierpień 1944r.

Placówka o nieustalonym kryptonimie z Obwodu Radomsko przyjęła zrzut lotniczy. Przyjęto: 4 km, 39 pm, 2 piaty, 18 pistoletów,120 granatów ręcznych, 50 granatów przeciwpancernych, 2 radiostacje, 2 odbiorniki, 2 paczki mundurowe i 100 kg plastiku.

 

Więcej

8/9 sierpień 1944r.

Placówka zrzutowa "Robot" koło Gracucha, Obwód Końskie, przyjęła zrzut towarowy. Nie mamy danych o ilości przyjętego materiału wojennego.

 

Więcej

9

9 sierpień 1944r.

Batalion Antoniego Hedy "Szary" stoczył walkę z niemiecką obławą w okolicach wioski Ciechostowice. Straty niemieckie szacuje się na 40 zabitych i rannych. Oddział o zmroku opuścił zagrożoną okolicę.

 

Więcej

10

10 sierpnia 1943r.

Dwunastu żołnierzy z oddziału Jana Kosińskiego "Jacek" pod dowództwem kpr. Mariana Obary "Szatan", "Walek" opanowała majątek Łomna koło Pawłowa. Uprowadzono jego zarządcę Kellera i zastępcę Witkowskiego "Budrys". Obaj oskarżeni byli o działanie na szkodę Narodu Polskiego. W obozie na Wykusie, po śledztwie, Keller został zlikwidowany, a "Budrys" uniewinniony od zarzutów i przyjęty do oddziału.

 

Więcej

10 sierpień 1944 r.

Zmobilizowane w Podobwodzie Iłża (Obwód Iłża) zgrupowanie pod dowództwem por. Marcelego Dusińskiego „Dym” stoczyło w lasach małomierzyckich bitwę z siłami niemieckimi. Straty własne: jeden zabity, czterech ciężko rannych i kilku lekko. Wieczorem zgrupowanie oderwało się od nieprzyjaciela i przeszło w lasy starachowickie.

 

Więcej

10 sierpień 1943r.

Podzielony na kilkuosobowe partole oddział partyzancki Obwodu Końskie Tadeusza Jencza "Allan" przeprowadził akcję niszczenia linii telefonicznych oraz drogowskazów. Jeden z patroli miał podczas akcji starcie z niemieckimi żandarmami.

 

Więcej.

11

11 sierpień 1944r.

Oddział partyzancki Bolesława Boczarskiego "Jurand" (oddział ochrony radiostacji Komendy Okręgu Kielce) miał w Ciekotach potyczkę z niemieckim oddziałem, który przyjechał na rekwizycję paszy dla koni.

 

Więcej

12

12 sierpień 1943r.

Liczący około 20 żołnierzy oddział partyzancki Obwodu Włoszczowa M.Tarchalskiego "Marcin" zorganizował w okolicach Kluczewska zasadzkę na żandarmów, którzy mieli około godziny 16 jechać do Włoszczowy. Z nieznanych powodów ich przejazd opóźnił się i na miejscu pojawili się ok. 22.30. Aby nie zabić koni ani miejscowych chłopów, którzy byli furmanami oddano kilka strzałów ostrzegawczych. Dopiero do wycofujących się w kierunku Kluczewska Niemców celnie strzelał „Kula”. Straty nieprzyjaciela: jeden zabity i jeden ranny (niektóre źródła podają, że Niemcy stracili 3 zabitych).

 

Więcej

13

13 sierpień 1944r.

Koło gajówki Pleśniawka pod Gadką koło Skarżyska - Kamiennej dochodzi do starcia kompanii por. Kazimierza Kosmali „Młot” (zmobilizowana w Podobwodzie Skarżysko Obwód Iłża) z oddziałem kałmuków podczas którego ginie kpr./pchor. Jan Malik „Pospolity”. 

 

Więcej

14

14 sierpień 1943r.

Patrol z oddziału partyzanckiego Obwodu Włoszczowa M.Tarchalskiego "Marcin", pod dowództwem Marcinkowskiego „Dąb”, przeprowadził koło Sułkowa zasadzkę na transport zboża. Podczas zatrzymywania transportu wywiązała się walka podczas której ranny został jeden Niemiec z eskorty. Pozostali poddali się. Część zboża zatrzymano na potrzeby oddziału, a resztę rozdano okolicznym gospodarzom. 

 

Więcej

14/15 sierpień 1943r.

Część oddziału partyzanckiego Obwodu Włoszczowa pod dowództwem por. Mieczysława Tarchalskiego „Marcin” opanowała w Lelowie pocztę i urząd gminy niszcząc dokumentację ewidencyjną i kontyngentową.

 

Więcej

14/15 sierpień 1944r.

Zmierzające na mobilizację Obwodu Końskie zgrupowanie Podobwodu Radoszyce pod dowództwem kpr. pchor. Konstantego Chabierę „Świt” wpada w okolicach miejscowości Piaski w niemiecką zasadzkę. Zabity zostaje kpr. Jan Pęczkowski i jeszcze jeden żołnierz. Zgrupowanie zostaje rozproszone, a na miejsce koncentracji dociera jedynie "Świt" z grupą 15 żołnierzy.

 

Więcej

15

15 sierpień 1944r.

Pododdziały z batalionu Antoniego Hedy "Szary" przeprowadziły akcję zaopatrzeniową w Skarżysku Książęcym oraz przeprowadziły zasadzkę w której zniszczono samochód i zabito dwóch niemców.

 

Więcej

15/16 sierpień 1943r.

Oddział partyzancki Obwodu Końskie Tadeusza Jencza "Allan" wsparty miejscowymi konspiratorami zniszczył urządzenia do omłotów w dwóch gospodarstwach pod niemieckim zarządem paląc jednocześnie stodoły, co nie było zgodne z planem. Jedno z ubezpieczeń starło się z niemieckim oddziałem.

 

Więcej.

16
17

17 sierpień 1943r.

Żołnierz Kedyw Obwodu Końskie, Drapiński Tadeusz „Dębicz”, w koneckim szpitalu wykonał wyrok na Wesołowskim odpowiedzialnym za wydanie niemcom konspiracyjnego lokalu i aresztowanie jednego z żołnierzy.

 

Więcej.

18

18 sierpnia 1943r.

Z obozowisku na Wykusie wyruszył patrol pod dowództwem por. Jerzego Stefanowskiego „Habdank” (ze Zgrupowania „Nurta”). Składał się on z żołnierzy "Habdanka" i żołnierzy z oddziału „Jacka” pod dowództwem plut. Władysława Hajdenrajcha „Kruk”. Celem akcji było opanowanie posterunku w Pawłowie.

Więcej

18 sierpnia 1944r.

Na przedmieściach Chęcin, Obwód Kielce, został dokonany "dziki" zrzut lotniczy. Akcję ewakuacji zrzutu zorganizowali: Wiktor Gruszczyński „Kruk”, Zygmunt Wilczyński „Pstry” i Mieczysław Pniewski „Jerzy”. Zrzut przekazano dowódcy Kieleckiego Pułku Piechoty.

 

 

19
20
21
22
23
24

24/25 sierpień 1944 r.

Oddzial wydzielony ze składu 2 batalionu 3 pp Legionów AK zaatakował majątek Janikowo (Obwód Końskie AK) w celu zdobycia zaopatrzenia. Akcja nieudała się. Niemcy stracili 10 zabitych i 5 wziętych do niewoli (zlikwidowani podczas wycofywania się). Straty własne: 2 zabitych.

24 sierpnia 1944

Oddział dywersyjny Podobwodu Ostrowiec Świętokrzyski (Obwód Opatów AK) pod dowództwem Franciszka Ryczana „Zefir” wzmocniony konspiratorami z Ćmielowa zaatakował we wsi Polesie kwaterującą tam kompanię Własowców, likwidując 60 z nich. 

25

25 sierpień 1944 r.

Powołany podczas mobilizacji oddział pod dowództwem Dezyderiusza Lenartowicza „Wierny" obronił wieś Polesie (Obwód Opatów AK) przed pacyfikacją. Po dwugodzinnej walce atak własowców odparto. Straty własne: 2 zabitych i 4 rannych.

25 sierpień 1950 r.

W miejscowości Kolonia Wawrzyszów (Obwód Radom) pozorowana grupa UB zamordowała Aleksandra Młyńskiego „Drągal” i dwóch jego żołnierzy.

25 sierpień 1943 r.

Oddział partyzancki wywodzący się z NOW, a należący teraz do AK pod dowództwem Tomasza Wójcika "Tarzan" likwiduje w zasadzce koło Ożarowa niemieckiego generała i jego astystę.

Więcej 

26

26/27 sierpień 1944 r.

Wydzielony z I i II batalionów 2 pp Legionów AK oddział liczący ponad 450 żołnierzy zaatakował we wsi Dziebałtów (Obwód Końskie) Niemców. W walce opanowano wieś. Straty niemieckie: 40 zabitych i 80 rannych.  Straty własne: 3 zabitych i 12 rannych.

26 sierpień 1943 r.

Po likwidacji niemieckiego generała i jego astysty do Ożarowa nadjeżdża ekspedycja pacyfikacyjna. Miasteczko zostało z trzech stron ostrzelane przez żołnierzy AK.

 

Więcej

27

27/28 sierpień 1944 r.

I batalion 74 pp. AK stoczył pod Rudą Pilczycką (Obwód Włoszczowa) potyczkę z oddziałem SS. Zginęło trzech  żołnierzy. Niemcy stracili 7 zabitych.

27/28 sierpień 1944 r.

Na dodatkową placówkę zrzutową "Robot" w Obwodzie Końskie dokonanu zrzutu lotniczego.  Zrzut odebrał 3 ppLeg. AK. 

 

Więcej

28
29

29 sierpień 1943 r.

W niemiecką zasadzkę koło Kleszczyn pod Suchedniowem wpadł patrol z oddziału partyzanckiego Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurt” ze Zgrupowania „Ponurego”. Straty własne 5 żołnierzy.

30
31

31-1 wrzesień 1943 r.

Oddział partyzancki Waldemara Szwieca „Robot” ze Zgrupowania „Ponurego” wzmocniony oddziałem dywersyjnym Obwodu Końskie opanował Końskie. Zginęło 4 Niemców, a 5 konfidentów zostało zlikwidowanych. Zdobyto zaopatrzenie.

 

 

 
 
 
 
 
 
  • Poczatek
  • Teren
  • Komendanci
  • Komenda
  • Oddziały Komendy
  • Referaty
  • Okręg Przemysłowy

Początek konspiracji

 

     Już na samym początku naszego opracowania stajemy przed poważnym problemem: nie można określić, kiedy w województwie kieleckim rozpoczęła działalność Służba Zwycięstwu Polsce.

     Może nastąpiło to z chwilą, kiedy do Kielc przybyła pierwsza łączniczka powołanej w Warszawie organizacji? Może w czasie, gdy przybył pierwszy oficer reprezentujący dowództwo SZP? Może, gdy w Kielcach zjawił się generał Michał Karaszewicz-Tokarzewski – Dowódca Główny organizacji.

     Jedno jest pewne: to ta właśnie organizacja wraz z rozwojem zaczęła odgrywać w konspiracji dominującą rolę.

Więcej...

Teren

W założeniu struktury Służby Zwycięstwu Polski (na nich opierał się ZWZ-AK) miały obejmować teren danego województwa w jego przedwojennych granicach. W praktyce jednak organizacja musiała dokonywać modyfikacji dopasowując się do sytuacji.

W przypadku Okręgu Kielce na pierwsze zmiany miał wpływ podział kraju dokonany przez Niemców, zasięg i struktury Organizacji Orła Białego oraz działalność Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego. Poniżej przedstawiamy zmiany w poszczególnych latach.

Więcej...

Komendanci Okręgu, ich zastępcy oraz siedziba

     Za budowę struktur konspiracyjnych oraz ich działalność odpowiadał Komendant Okręgu. Podlegał mu zastępca, który najczęściej pełnił także funkcję Szefa Sztabu. Pomimo, że to główne osoby w strukturach konspiracyjnych, dziś także w ich przypadku mamy wątpliwości co do obsady stanowisk oraz czasu ich zajmowania.

    Osobnym problemem jest siedziba Komendanta, która znajdowała się w różnych miejscach. Jej przenoszenie związane było najczęściej z aresztowaniami i związane było z możliwością dekonspiracji najważniejszych struktur konspiracyjnych okręgu.

Więcej...

Komenda okręgu

Komenda Okręgu to centralny zespół kierujący pracami całego Okręgu Kielce. Jego tworzenie rozpoczęto już w październiku 1939 roku. W początkowym okresie komenda składała się jedynie z oddziałów, które były tworzone sukcesywnie wraz z nowymi zadaniami konspiracji. Coraz szerszy krąg działalności spowodował także powoływanie samodzielnych referatów. Rozbudowana struktura Komendy Okręgu została zreorganizowana w 1944 roku: samodzielne dotąd referaty zostały podporządkowane poszczególnym oddziałom komendy. Kolejne zmiany nastąpiły z chwilą przystąpienia do realizacji Akcji „Burza”.

Więcej...

Komenda okręgu

Komenda Okręgu to centralny zespół kierujący pracami całego Okręgu Kielce. Jego tworzenie rozpoczęto już w październiku 1939 roku. W początkowym okresie komenda składała się jedynie z oddziałów, które były tworzone sukcesywnie wraz z nowymi zadaniami konspiracji. Coraz szerszy krąg działalności spowodował także powoływanie samodzielnych referatów. Rozbudowana struktura Komendy Okręgu została zreorganizowana w 1944 roku: samodzielne dotąd referaty zostały podporządkowane poszczególnym oddziałom komendy. Kolejne zmiany nastąpiły z chwilą przystąpienia do realizacji Akcji „Burza”.

Więcej...

 

     Jak już zasygnalizowaliśmy struktura Komendy Okręgu była, z biegiem lat, coraz bardziej rozbudowywana. Systematycznie powoływano nowe komórki, które miały zajmować się coraz bardziej rozbudowanym zakresem działania organizacji. Niejako "trzonem" Komendy Okręgu były jednak jego oddziały, które nadzorowały najważniejsze dziedziny życia konspiracyjnego wojska. "Cicha" sztabowa praca nie była widowiskowa, ale to właśnie od niej zależał rozwój organizacji. Dziś niewiele osób o tym pamięta, a prawdę powiedziawszy niewiele też wiemy o ich działaniach.

     Wszystkie Oddziały wchodziły w skład Sztabu Komendy Okręgu i podlegały bezpośrednio Zastępcy Komendanta Okręgu, który był jednocześnie Szefem Sztabu.

Oddział I Organizacyjny

Stenzel Jan - jeden z kolejnych szefów oddziału.     Podstawowym zadaniem oddziału było zapewnienie obsługi komendanta okręgu. Oddział musiał także organizować działalność pozostałych oddziałów i referatów w Okręgu. Instruował także niższe struktury.
Niewiele wiemy o samej strukturze oddziału w jego początkowym okresie. Jedno jest jednak pewne: od początku istnienia w oddziale funkcjonował Referat Organizacyjny.

Więcej...

Oddział II - Wywiadowczy

Mieczysław Bielenin      Działalność jakielkolwiek organizacji jest niemożliwa bez rozpoznania działań przeciwnika. W wielkim skrócie tym właśnie zajmował się II oddział Komendy Okręgu. Głównym źródłem wiedzy były drobne wiadomości napływające z róźnych źródeł. Dopiero złożenie ich w całość dawało pełny obraz sytuacji. Oczywiście nie brakowało też spektakularnych sukcesów i... agentów. Krwawa i pełna ofiar była też walka wywiadów.

Więcej...

Oddział III Operacyjno-Szkoleniowy

Janusz Dzięcielewski - jeden z szefów oddziału.     W oddziale skupiały się prace nad planowaniem powstania powszechnego, a następnie „Burzy”. Była to nie tylko praca "za biurkiem". Szefowie oddziału odwiedzali Obwody ustalając plany powstania. Oddział zajmował się także szkoleniem żołnierzy, bowiem w skład oddziałów coraz częściej wchodzili ludzie nie mający odpowiedniego przeszkolenia wojskowego.

Więcej...

Oddział IV Kwatermistrzowski

Talko Włodzimierz - Zastępca Szefa Oddziału.Do prowadzenia walki niezbędne jest odpowiednie wyposażenie, nie tylko broń. Wbrew pozorom głównym źródłem jej pochodzenia nie były zrzuty lotnicze ale własna produkcja. Zainteresowania Oddziału Gospodarczego (tak początkowo się nazywał) wyły zresztą bardzo rozległe i sięgały nawet do pomocy polskim jeńcom.

Więcej...

Oddział V - Łączność

     Sprawne działanie łączności jest podstawowym warunkiem istnienia organizacji. Od początku kładziono więc duży nacisk na jakość jej działania. Oddział miał więc zapewnić łączność z Komendą Główną,  ze wszystkimi strukturami terenowymi oraz z poszczególnymi komórkami Sztabu. Współpracowano także z Komendą Główną w zakresie łączności radiowej. Stowrzono specjalne plutony radiołączności i chroniące je oddziały partyzanckie.

Więcej...

Oddział VII - Lotniczy

Krzymowski Stanisław - Szef OddziałuOrganizacja zrzutów lotniczych to najbardziej wyrazisty objaw działalności „konspiracyjnego lotnictwa”. W orbicie zainteresowań  oddziału znajdowały się także same niemieckie lotniska oraz cała związana z nimi infrastruktura. Do działalności struktur przywiązywano tak duże znaczenie, że do jej organizacji skierowano do okręgu pierwszych cichociemnych.

Więcej...

Oddział VI - Biuro Informacji i Propagandy

     BIP Okręgu Kielce zorganizowano w czerwcu 1940r. Struktura ta została praktycznie rozbita, ale mimo to potrafiła się odbudować, choć  na przestrzeni lat tylko dwukrotnie doszło do spotkania szefa propagandy okręgu z szefem BIP Komendy Głównej AK.

     Mimo to oddział sprawnie koordynował kolportaż prasy centralnej, a także w ramach możliwości wydawał własne pisma.

Więcej...

Oddział VIII - walka bieżąca

Walka bieżąca była od początku istnienia struktur stawiana jako jeden z głównych celów. Aby sprawnie go realizować postanowiono powołać do specjalną strukturę, która przeszła do historii jako Zawiązek Odwetowy. Struktura była protoplastą późniejszego Kierownictwa Dywersji.

     Na naszym terenie jego pierwszym dowódcą był kapitan Stefan Rychter (na zdjęciu) jeden z twórców Okręgu Kielce, a później szef sztabu organizacji "Wachlarz".

Więcej...

W Komendzie Okręgu powoływano także samodzielne referaty. Powoływane one były na przestrzeni lat w zależności od potrzeb organizacyjnych. Wiadomości o niektórych z nich są dosyć ogólne, a obsada personalna w wielu wypadkach pozostała do dziś nierozpoznana. Także podległość referatów zmieniała się na przestrzeni lat. 

Wojskowa Służba Ochrony Powstania

Realizując ideę powstania powszechnego przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego postanowili w ramach konspiracyjnego wojska powołać struktury, które podczas walk oraz tuż po ich zakończeniu miał zająć się nadzorowaniem zakładów oraz obiektów użyteczności publicznej. Ich zadaniem była też zabezpieczenie ogólnego porządku oraz ochrona ludności cywilnej.

Więcej...

Wojskowa Służba Kobiet

Od samego początku tworzenia organizacji konspiracyjnych niebagatelną rolę odgrywały kobiety. Niektóre struktury zostały wręcz przez kobiety opanowane, w pozostałych ich udział był znaczący. 

Więcej...

Wojskowy Sąd Specjalny

Okupacja kraju sprawiła, że sądy wojenne podzieliły los sił zbrojnych. Ich składy osobowe poszły do niewoli lub rozproszyły się. Rzeczywistość konspiracyjna nie znosi jednak pustki.  Już jesienią 1939 roku w SZP rozpoczynają się prace koncepcyjne nad organizacją podziemnego sądownictwa wojskowego.

Więcej...

Referat przerzutów powietrznych

Organizacja przerzutów powietrznych była swoistą konspiracją w konspiracji. Żołnierze składali specjalną przysięgę. Organizacja przerzutów to jednak nie tylko przyjmowanie cichociemnych, to także zrzuty sprzętowe, których było o wiele więcej. To także, niestety straty, tym bardziej bolesne, że zadawane przez sojusznika...

Więcej...

Referat duszpasterstwa

Msza w 2 ppLeg AK

Referat duszpasterstwa obejmował całokształt spraw związanych ze współdziałaniem konspiracyjnego wojska z Kościołem Katolickim.

Więcej...

Okręg Przemysłowy

Przeździecki Franciszek

Okręg Przemysłowy „Centrum” stanowił specyficzną organizację w ruchu oporu. Nastawiał się od początku na konspiracyjną organizację przemysłową. Formalnie podporządkowany był Komendzie Głównej AK, ale działał głównie na terenie Okręgu Kielce stąd poświęcamy mu osobną część. Produkcja amunicji, granatów i broni to tylko niektóre osiągnięcia pod którymi podpisują się wszyscy, ale stoi za nimi niewielka grupa zapomnianych dziś żołnierzy.

 

Na zdjęciu obok Franciszek Przeździecki - twórca struktur "przemysłowych.

 

 

Więcej...

Indeks Postaci

  • struktury terenowe
  • podokręgi
  • inspektoraty
  • obwody

Największa podziemna armia w dziejach całego świata

     Wartością nadrzędną organizacji, od samego początku funkcjonowania, byli jej członkowie. Olbrzymia armia ludzi, którzy prowadzili podwójne życie: „normalnie” funkcjonowali pracując czy ucząc się, a poza tym zajmowali się pracą na rzecz konspiracji. Ci ludzie, swoją działalnością konspiracyjną, obejmowali wszystkie dziedziny życia, jakie toczyło się w okupowanym kraju. Teren okręgu był podzielony na: inspektoraty, obwody i placówki. To w tych strukturach funkcjonowała zdecydowana wiekszość żołnierzy konspiracyjnej armii.

     Latem 1944 roku Okręg Kielce skupiał około 55 tysięcy żołnierzy. To pamięci tych żołnierzy poświęcona jest ta część opracowania.

Więcej...

Podokręgi

     Struktury, których Komendanci mieli dowodzić dużymi częściami Okręgu. W dziejach Okręgu Kielce powołano je dwukrotnie. W 1939r. utworzono Podokręg Zagłębie który obejmował teren województwa włączony do III Rzeszy. Istniał do połowy 1940r. Jeszcze raz kwestia utworzenia kolejnego podokręgu pojawiła się jesienią 1944r, ale po kilkunastu dniach Komendant Okręgu wycofał się z tej koncepcji.

 

 

Podokręg Zagłębie

Więcej...

Podokręg Starachowice

Więcej...

Wybierz Podokręg:

 

 

Podokręg Zagłębie

 

Podokręg Starachowice

Inspektoraty

     Celem organizacji było odzyskanie Niepodległości. W związku z tym już od początku 1940 roku rozpoczęto tworzenie specjalnych struktur, które miały koordynować przygotowania do powstania zbrojnego. Początkowo nazywano je inspektoratami rejonowymi, a ostatecznie inspektoratami okręgowymi. To te struktury miały nadzorować Odtwarzanie Sił Zbrojnych i tworzyć wielkie jednostki Armii Krajowej.
     Od 1943 roku, inspektoraty zaczęły odgrywać coraz większą rolę. Stając się ogniwem pośrednim między Komendą Okręgu, a obwodami. Mimo to w dostępnych materiałach poświęca się im mało miejsca.

Więcej...

Inspektorat Częstochowski

Inspektor S. Mirecki Został utworzony na początku 1940 roku. Stanowisko Inspektora obsadzono jednak dopiero wiosną tego roku mianując na to stanowisko dotychczasowego Komendanta Obwodu Częstochowa, płk Feliksa Jędrychowskiego "Ostroga".

     Mimo kłopotów kadrowych inspektorat do samego końca okupacji wypełniał swoje zadania będąc też zapleczem Komendanta Głównego AK.

Więcej...

Inspektorat Sandomierski

Antoni Żółkiewski - Inspektor SandomierskiPowstał w maju 1942 roku z wyłączenia z Inspektoratu Kieleckiego Obwodów Sandomierz i Opatów. Początkowo był zaszyfrowany pod numerem II, później III nosząc jednocześne kryptonim "Przeprawy". Wreszcie występował pod kryptonimem C.

     Jako pierwszy przystąpił do wykonywania akcji "Burza".

Więcej...

Inspektorat Starachowicki

Utworzony w połowie 1943r., prawdopodobnie w czerwcu. Powstał z wydzielenia Obwodów Iłża i Końskie z Inspektoratu Radomskiego. Inspektorem został mianowany mjr. Stanisław Łączkowski „Nałęcz”. 

     Podczas akcji "Burza" spełniał kluczową rolę z której wywiązał się mimo problemów.

Więcej...

Obwody

Jednostki struktury terytorialnej organizacji. W założeniu miały obejmować teren jednego powiatu. Z różnych powodów, z biegiem czasu, odstępowano jednak od tej zasady i poszczególne Placówki (gminy) przenoszone przenoszone były do struktury sąsiednich obwodów.

Obwód Będzin

Obwód wchodził w skład Okręgu Kielce w latach 1939-40, ale prawdę mówiąc o jego strukturach wiemy bardzo niewiele.

Więcej...

Obwód Chrzanów

Przed wybuchem wojny Powiat Chrzanów należał do województwa krakowskiego. Podczas okupacji hitlerowskiej powiat został jednak podzielony. Jego zachodnia część została włączona do III Rzeszy. Utworzono tam Obwód Chrzanowski, który do połowy 1940r. wchodził w skład Okręgu Kielce. 

Więcej...

Obwód Iłża

Obwód zajmujący duży teren przechodził podczas okupacji wiele zmian jeżeli chodzi o struktury konspiracji. Działalność w dużej części determinowało istnienie olbrzymiego zakładu przemysłowego. Mimo zmian miejscowi konspiratorzy podołali wyzwaniom, ale dziś o wielu ich działaniach wiemy niewiele. 

 

Więcej...

Obwód Kielce

Obwód zajmował centralną część Okręgu Kielce, gdzie krzyżowały się dwie linie kolejowe. Nieprzypadkowo powstało tu najwięcej oddziałów partyzanckich, które miały zaplecze w postaci silnej siatki terenowej.

 

Więcej...

Placówka Chęciny-Korzecko

Placówka dotknięta dwoma pacyfikacjami przez co stan liczbowy żołnierzy spadł o połowę. Mimo to powstał tu oddział partyzancki, a istniejące struktury stanowiły zaplecze dla formującej się Kieleckiej Brygady Piechoty.

 

 

Więcej...

Placówka Dyminy

Placówka leżąca na obrzeżu Kielc ma olbrzymie znaczenie ze względu na utrzymanie łączności. Dodatkowo na jej terenie znajdują się koszaty wojskowe. W szczytowm okresie liczy liczy ponad 270 żołnierzy z których dziś znamy tylko niewielką część. 

 

 

 

Więcej...

Placówka Kielce Południe

Znamy tylko jednego Komendanta Placówki, a o jej działalności nie wiemy nic....

Więcej...

Placówka Kielce Północ

Placówką przez cały czas okupacji niemieckiej dowodził jeden człowiek

Więcej...

Placówka Kielce Śródmieście

Poza nazwiskiem Komendanta Placówki nie wiemy nic więcej o jej żołnierzach ani działalności. 

Więcej...

Placówka Kielce Wschód

     Twórcą i pierwszym Komendantem Placówki Kielce Wschód był Józef Kundera (na zdjęciu). Jego zdolności zostałydocenione i powołano go na stanowisko Szefa Referatu Łączności Obwodu Kielce. Niestety o działalności samej placówki wiemy niewiele.

Więcej...

Placówka Kielce Zachód

    Na terenie placówki znajdowało się wiele zakładów przemysłowych co zapewne miało wpływ na charakter działalności struktur konspiracyjnych. Bardzo wcześnie rozpoczęto tu naprawę broni, a z biegiem czasu zajęto się także produkcją uzbrojenia. Za ten kierunek działalności odpowiada pierwszy Komendant Placówki: Wacław Różański „Żubr". 

Więcej...

Placówka Łopuszno

Może i na terenie tej Placówki nie było widowiskowych akcji, ale dzięki sprawności jej działania przez trzy lata Niemcy nie odkryli, że jeden z żandarmów miejscowego posterunku współpracuje z Armią Krajową. Żołnierze placówki mogą też byc dumni, że latem 1944 roku samodzielnie opanowali Łopuszno.

 

Więcej...

Placówka Niewachlów

Niewiele osób wie o jej istnieniu choć na konspiracyjnej mapie obwodu zajmuje bardzo ważne miejsce. W każdej z miejscowośći tętniło tu podziemne życie. Produkcja uzbrojenia, dywersja, oddziały partyzanckie. Niestety o wielu sprawach wiemy bardzo mało co nie umniejsza znaczeniu tej placówki.

 

Więcej...

Placówka Piekoszów

Placówka obejmowała bardzo duży teren. Mimo to udało się doprowadzić do scalenia wszystkich organizacji bojowych i stan liczbowy przekroczył 400 osób.  Niestety większość danych jest po latach nieznana. Dowództwo Obwodu tak ufało sprawności organizacji, że ulokowano tu jeden z partyzanckich szpitali.

 

 

Więcej...

Placówka Snochowice

Zajmowała olbrzymi teren, w większości znajdujący się na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych. Wytworzono tu precyzyjną organizację, która obejmowała wszystkie dziedziny życia konspiracyjnego.

 

 

Więcej...

Placówka Zajączków

Placówka położona z dala od głównych dróg komunikacyjnych. Te zalety terenu docenili partyzanci z oddziałów "Barabasza", "Wilka", "Żbika" i "Bystrego". Przez wiele lat trudno dostępny teren strzegł także mieszkańców, ale ostatecznie i tam trafili niemieccy siepacze.

 

Więcej...

Obwód Końskie

Obwód który na dużą skalę rozpoczął działalność bardzo wcześnie. Tu w październiku 1939r. działał "Hubal". Tu planowano przeprowadzić jeden z pierwszych zrzutów lotniczych. Tu przeprowadzono jedną z pierwszych akcji rozbicia więzienia. Takich przykładów można dawać wiele bowiem historia ziemi koneckiej jest niezwykle ciekawa, ale i tragiczna zarazem.

Więcej...

Obwód Kozienice

Obwód Kozienice jest dosyc słabo opsany co nie znaczy, że był słabo zorganizowany. 

Więcej...

Obwód Lubliniec

Obwód Lubliniec został przeniesiony z Okręgu Śląsk (Inspektorat Tarnowskie Góry) do Okręgu Kielce na początku 1945r. Nie mamy pewności czy rozkaz ten wszedł w życie bowiem 19 stycznia AK została rozwiązana.

Więcej...

Obwód Olkusz

Obwód który powstał na terenie powiatu olkuskiego częściowo włączonego do III Rzeszy. Od początku istnienia wchodził w skład Podokręgu Zagłębie. Komendzie Okręgu Kielce podlegał do lata 1940r.

Więcej...

Obwód Opatów AK

Obwód o bardzo dużym dorobku konspiracyjnym, ale dotychczas słabo opisany. Piętno na nim kładzie bandycka działalność GL/AL oraz koniunkturalna postawa ludowców.

     Także opisując akcję Burza wiele krzywdy robi się miejscowym konspiratorom nie biorąc pod uwagę, że ich teren był strefą przyfrontową, a mimo to wykonali oni zadanie odtwarzając wiele jednostek.

Więcej...

Placówka Czyżów

Placówka teoretycznie znajdowała się na uboczu działań konspiracyjnych. Nic bardziej mylącego! Tu prowadzą nici zdrady, która doprowadziła do aresztowania w Warszawie Szefa Sztabu ZWZ, tu ma konspiracyjne mieszkanie Inspektor Sandomierski, tu funkcjonują szkoły podchorążych i kawalerii, która stąd tusza do akcji Burza.

 

Więcej...

Placówka Julianów

Znaczenie tej właśnie placówki podczas okupacji było bardzo duże bowiem to na jej terenie, w Słupi Nadbrzeżnej, kwaterował kierujący na tym terenie konspiracją Antoni Krupa "Witold". Ze względu na warunki terenowe miały tu miejsce zrzuty lotnicze. Niestety także na tym terenie komuniści mordowali żołnierzy Polskiego Panstwa Podziemnego.

Więcej...

Placówka Lasocin

Placówka ściśle współpracowała z sąsiednią Placówką Julianów. Na pograniczu placówek znajdowało się zrzutowisko, a żołnierze wspólnie brali udział w wielu akcjach zbrojnych. Na terenie placówki przeprowadzono dwukrotnie mobilizację!

 

 

Więcej...

Placówka Ożarów

Placówka Ożarów ma najmniej udokumentowane struktury ZWZ-AK. Wynika to z duzych wpływów organizacji narodowych, z których część zdezerterowała z AK. Południowa część gminy znajdowała się pod wpływem sąsiednich placówek, które tworzyły tam swoje struktury.

 

 

Więcej...

Obwód Opoczno

Przed wybuchem II wojny światowej Powiat Opoczno wchodził w skład województwa łódzkiego i znalazł się w obszarze działania Okręgu Łódź SZP. Ze względu na różne czynniki ziemia opoczyńska pod koniec 1940r. trafiła jednak do Okręgu Kielce ZWZ, ale dwa lata później ponownie znalazła się w Okręgu Łódź.

Więcej...

Obwód Sandomierz

Obwód Sandomierz obejmował teren powiatu sandomierskiego, ale w późniejszym czasie odłączono od niego Placówkę Zawichost. Najpierw wchodził w skład Inspektoratu Kieleckiego, ale później utworzono osobny Inspektorat Sandomierski. Na działalności obwodu ciążyły złe stosunki z Batalionami Chłopskimi. Mimo to obwód sprostał stawianym mu zadaniom. Jako pierwszy, w Okręgu, przystąpił do wykonywania akcji "Burza". Jako pierwszy też poznał smak "wyzwolenia" przez Sowietów.

Więcej...

Placówka Bogoria

Placówka Bogoria, kryptonim: Zaścianek-2 swoim zasięgiem obejmowała Gminę Wiśniowa (tam znajdował się Urząd Gminny). W jej skład wchodziło 15 gromad: Czajków, Wola Wiśniowska, Wiśniowa, Sztombergi, Mostki, Kolonia Bogoria, Bogoria, Rosołówka, Zimnowoda, Mała Wieś, Podmaleniec, Kopanina, Poddębowiec, Dobra i Łaziska.

Więcej...

Obwód Stopnica

Obwód Stopnica z siedzibą w Busku jest niewątpliwie najmniej opisanym z obwodów i to nie z powodu braku struktur. Obwód miał swoje problemy z którymi walczył i sukcesy, które należy chwalić. Co ciekawe w pierwszym wpływy i struktury organizacji sięgały nawet na teren Okręgu Kraków AK.

Więcej...

Placówka Chotel

Placówka, która przez czas swojego funkcjonowania prawdopodobnie dwukrotnie zmieniała swoje podporządkowanie organizacyjne 

Więcej...

Obwód Włoszczowa

Obwód Włoszczowa był podczas okupacji jednym z najbardziej aktywnych. W sposób wyrazisty ścierały się tu wpływy różnych organizacji. Jesienią 1944r. obwód był terenem największych walk z Niemcami.

Więcej...

Placówka Dobromierz

Placówka o której niewiele wiemy. Tu tu miała miejsce jedna z zapomnianych akcji rozbrojeniowych. Tu tu dotarli żołnierze z warszawskiego batalionu "Parasol" z tajemniczą przesyłką.

Więcej...

Placówka Kluczewsko

     Na terenie placówki zakończył, w czerwcu 1940r., działalność Oddział Wydzielony Wojska Polskiego. To tu powstał pierwszy oddział partyzancki AK, który jako wyposażenie otrzymał broń z oddziału "Hubala". Jak klamrą są wydarzenia z wiosny 1945 roku, gdy co najmniej dwóch żołnierzy placówki zostało zamordowanych przez nowego okupanta: Sowietów. 

 

Więcej...

Placówka Krasocin

     Już od jesieni 1939 roku budowane są na terenie Gminy Krasocin struktury konspiracyjne. Ich działalność jest urudniona bowiem na terenie placówki znajduje się wioska zamieszkała przez niemieckich kolonistów. Dwukrotnie zajmuje ją oddział partyzancki, ale niestety zemsta niemieckich oprawców jest krwawa.

 

Więcej...

Placówka Kurzelów

     Placówka Kurzelów dzięki swojemu położeniu bardzo wcześnie stała się miejscem walki z okupantem. Tu walczono oBunkry na Pękowcu kościelne dzwony, tu odbyła się pierwsza zbiórka oodziału partyzanckiego "Marcina", tu wreszcie znajdowały się tajne bunkry gdzie pod koniec niemieckiej okupacji przebywał Komendant Główny AK.

Więcej...

Placówka Oleszno

Gmina znajdująca się na uboczu głównych szlaków była doskonałym miejsce do konspiracji rozpoczynając od "Hubala", aż do walk późną jesienią 1944 r. Z biegiem czasu gmina stała się też miejsce starć zbrojnych, które znalazły się na ogólnokrajowych kartach historii.

 

Więcej...

Placówka Włoszczowa Gmina

Placówka Włoszczowa Gmina     Dogodne usytuowanie Placówki Włoszczowa Gmina sprawiło, że ulokowano tu agendy Komendy Okręgu i gościł tam Placówka Włoszczowa Gminanawet Komendant Główny AK. Niestety cień nad żołnierzami podziemia kładł się ze strony bojówek PPR/GL, które były dość aktywne w donoszeniu Niemcom na żołnierzy AK.

Więcej...

Obwód Zawiercie

Wchodził w skład Okręgu Kielce do połowy 1940r. Bardzo wcześnie rozwinął dobrze zorganizowane struktury. 

Więcej...

Wybierz obwód: