Powołanie brygady

Zgodnie z Rozkazem Ogólnym Nr. 1, z 29 czerwca 1944r., poza zgrupowaniami dywizyjnymi Komendant Okręgu przewidywał utworzenie, z nadwyżek zmobilizowanych żołnierzy czterech brygad piechoty.

Zgodnie z rozkazem powstać miały:
Brygada Radomska – tworzona przez Inspektorat „A” Radomski,
Brygada Sandomierska – tworzona przez Inspektorat "C" Sandomierski,
Brygada Kielecka – tworzona przez Inspektorat „D” Kielecki
Brygada Częstochowska – tworzona przez Inspektorat „E” Częstochowski.

Znikająca brygada

W ocalałych rozkazach od początku sierpnia 1944r. nie znajdujemy śladów dotyczących brygady, ale jednocześnie nie ma rozkazu o zaniechania jej tworzenia. Jest to o tyle logiczne, że teren Inspektoratu Sandomierskiego znajdował się wtedy już z drugiej strony frontu (pod okupacją sowiecką) i trudno było zajmować się terenem z którym nie ma łączności.

     Nie oznacza to jednak, że organizacja brygady została zapomniana przez dowództwo okręgu. W Rozkazie Organizacyjnym Nr 4/44 Komendanta Okręgu z 12 października 1944r. w pkt.9 czytamy "Zachowuję również organizację brygad: Sandomierskiej, Kieleckiej, Radomskiej i Częstochowskiej. Brygady te w obecnej chwili nie będą posiadały broni na cały stan i stanowią drugi z kolei rzut przy ogólnej mobilizacji..."
Rozkaz ten dokonuje także jeszcze jednej, istotnej zmiany. Komendant Okręgu połączył Inspektoraty "B" i "C" (Starachowicki i Sandomierski) tworząc z nich Podokręg na czele którego stanął Antoni Żółkiewski "Lin", który zachował także stanowisko dowódcy 2 DP AK.
     Tak więc od 12 października mobilizacja Sandomierskiej Brygady Piechoty leżała w gestii Podokręgu składającego się z Inspektoratów "B" Starachowickiego i "C" Sandomierskiego. Ta sytuacja trwała jedynie 12 dni.

W Inspektoracie Starachowickim

Już 24 października 1944r. w Rozkazie Organizacyjnym 5/44 Komendant Okręgu anulował decyzję powołania Podokręgu. Utrzymał jednak w mocy decyzję o połączeniu wymienionych inspektoratów w jedną całość, które od tej pory tworzyły Inspektorat B składający się z Obwodów: Sandomierz, Opatów, Iłża i Końskie.

     Tak więc dowódcą Brygady Sandomierskiej, tworzonej w Inspektoracie Starachowickim, miał zostać Inspektor Starachowicki mjr. Stefan Gądzio „Kos”. Jesień 1944r nie była już jednak dobrym czasem na tworzenie planów nowych jednostek gdy należało zapewnić bezpieczeństwo żołnierzom demobilizowanych jednostek. Nie natrafiliśmy na jakiekolwiek ślady związane z brygadą z tego okresu.

     Ostatnia zmiana zaszła także w październiku 1944r. kiedy to Komendant Okręgu dokonał zmiany na stanowisku Inspektora Starachowickiego. Mjr. "Kos" został przeniesiony do Komendy Okręgu, a jego miejsce zajął mjr. Józef Włodarczyk "Wyrwa". To on byl formalnie ostatnim dowódcą brygady.

Źródła

Podczas opracowywania powyższego tekstu korzystaliśmy z następujących źródeł: 

Adamczyk M. i Tomczyk J.: „Burza” w okręgu radomsko-kieleckim w świetle dokumentów,
Archiwum własne Dionizego Krawczyńskiego,
Borzobohaty W.: „Jodła”,
Massalski A. i Meducki S.: „Armia Krajowa Okręg Radomsko-Kielecki”.