Nowy rozkaz
15 sierpnia 1944r. Komendant Okręgu Kielce wysyła do wszystkich podległych sobie jednostek Rozkaz Szczególny Nr 6/44 odwołujący akcję Burza i nakazujący przejście do akcji Zemsta (marsz na pomoc walczącej Warszawie).
Oddziały 7 Dywizji Piechoty (Inspektorat Częstochowa) miały do godziny 8.00 19 sierpnia osiągnąć rejon koncentracji w lasach na południe od linii Niekłań – Końskie z zadaniem ubezpieczania rejonu koncentracji z kierunku Końskich (Dowództwo Korpusu Kieleckiego zdawało sobie sprawę, że oddziały Inspektoratu Częstochowskiego mają do pokonania największą odległość i zapewne spóźnią się).
Dowódca 7 Dywizji Piechoty płk Karol Gwido Kawiński „Czesław” rozkaz o akcji Zemsta otrzymał jeszcze 15 sierpnia i natychmiast wydał odpowiednie polecenia do podległych sobie jednostek. Wszyscy funkcyjni otrzymali go najpóźniej 18 sierpnia.
Wyjątek stanowił kpt. Franciszek Pieniak „Przebój” (Komendant Obwodu Włoszczowa), który miał organizować II batalion 74 pp. Został on o nowym rozkazie poinformowany bezpośrednio przez dowódcę 7 DP, który odnalazł go jadąc 19 sierpnia do Lelitkowa na spotkanie z Dowódcą Korpusu Kieleckiego (Komendant Okręgu który bezpośrednio dowodził wszystkimi koncentrowanymi siłami).
Płk „Czesław” nakazał także wszystkim jednostkom dywizji osiągnięcie rejonu koncentracji (rejon Piekło – Niebo) koło Końskich w dniu 22 sierpnia. Jednocześnie podał namiary na skrzynki kontaktowe łączności na trasie przemarszu. Pierwsza miała być czynna od 19 sierpnia w gajówce Antoniówka, a druga od 22 sierpnia we wsi Piekło.
Tak więc już na wstępie rozkaz o mobilizacji dotarł do I batalionu z opóźnieniem, w stosunku do innych jednostek.
Mobilizacja
Rozkaz o mobilizacji batalionu dotarł do Komendanta Obwodu Włoszczowa i jednocześnie dowódcy I batalionu 74 pp 19 sierpnia 1944r. Batalion występujący pod kryptonimem „Wilk” miał 3 dni na mobilizację i przemarsz.
Od początku wiadomym było, że jest to zbyt mało czasu, ale mimo to natychmiast przystąpiono do wykonania rozkazu. Kpt. Franciszek Pieniak „Przebój”, Komendant Obwodu Włoszczowa, wydał odpowiednie rozkazy ogłaszając w trybie alarmowym mobilizację. Na miejsce koncentracji wyznaczył gajówkę Kuźnica koło Chotowa (Placówka Oleszno). Sam przekazał obowiązki kierowania obwodem Szefowi Sztabu Komendy Obwodu którym był wtedy ppor. Henryk Czyż „Miłość” i także udał się na mobilizację.
Można przyjąć, że od 20 sierpnia na miejsce koncentracji zaczęli docierać żołnierze obwodu. Zapewne było ich więcej, ale rozkaz o akcji Zemsta precyzował, że mają w niej wziąć udział jedynie żołnierze uzbrojeni i zdrowi. W tym pierwszym przypadku bywało różnie bowiem uzbrojeniem niektórych żołnierzy był jedynie granat czy pistolet, ale do drugiego punktu odnoszono się dosyć rygorystycznie. Wszyscy zdawali sobie sprawę, że żołnierze będą musieli przejść wiele kilometrów.
Ostatecznie batalion na koncentrację Korpusu Kieleckiego wymaszerował w sile 220 żołnierzy podzielonych na dwie kompanie. Jedną dowodził por. Eugeniusz Smarzyński „Malinowski”, a drugą por. Marian Grelus „Smok”.
W niektórych materiałach różnie podawana jest numeracja kompanii, ale wydaje się, że od samego początku kompania por. „Malinowskiego” miała nr 4, a kompania por. „Smoka” 6. Potwierdza to fakt, że nie udało się zmobilizować pełnego stanu batalionu, który zgodnie z założeniami, miał liczyć około 500 żołnierzy. Liczono jednak na zmobilizowanie brakującej kompanii w późniejszym czasie. Na efekt mobilizacji wpływ miał krótki okres czasu na jej przeprowadzenie oraz niewystarczająca ilość broni.
Przemarsz
II batalion 74 pp wyruszył na koncentrację 21 sierpnia. Zgodnie z rozkazem wyznaczony dla niego rejon miał osiągnąć 22 sierpnia 1944r.
Płk „Czesław” nakazał wszystkim jednostkom dywizji osiągnięcie rejonu koncentracji (rejon Piekło – Niebo) koło Końskich w dniu 22 sierpnia. W przypadku I batalionu było to nierealne z powodów opisanych wcześniej.
Mimo to batalion podjął marsz i znalazł się w wyznaczonym rejonie 23 sierpnia. Następnej nocy, wykonując następny rozkaz, dokonał kolejnego przemarszu i 24 sierpnia znalazł się w Długiej Brzezinie (Placówka Borkowice), na północny - wschód od Końskich. W najbliższej okolicy kwaterowały pozostałe jednostki 7 Dywizji Piechoty. Od głównych sił Korpusu Kieleckiego dzielił je jeden dzień marszu.
Batalion maszerował nocami, a dni wykorzystywano na odpoczynek i zapewne prace organizacyjne . Niektóre źródła podają, że batalion dotarł na miejsce dzień później, ale jest to niemożliwe bowiem tego dnia jednostki otrzymały już nowe rozkazy.
Rozwiązanie koncentracji
23 sierpnia 1944r. w gajówce Promień koło Przysuchy miała miejsce odprawa zwołana przez dowódcę Korpusu Kieleckiego podczas której miano zdecydować o dalszych działaniach.
Ostatecznie podjęto decyzję o przerwaniu akcji Zemsta, a o odpowiedź Komendanta Głównego AK proszono do dnia 25 sierpnia. Brak odpowiedzi sprawił, że 25 sierpnia Dowódca Korpusu rozwiązał koncentrację i nakazał powrócić jednostkom w wyznaczone rejony działania.
Decyzja ta praktycznie we wszystkich oddziałach wprowadziła ferment i niezadowolenie żołnierzy. Musimy przyznać, że w II batalionie 74 pp był on stosunkowo słaby. Zapewne świeżo zmobilizowani żołnierze zdawali sobie sprawę z braku własnego doświadczenia w walce oraz słabości uzbrojenia.
25 sierpnia batalion wyruszył do wyznaczonego rejonu działania – Obwód Włoszczowa i miał przystąpić do działań wynikających z planu Burza.
Obsada personalna
W okresie od 19 sierpnia 1944r. do 25 sierpnia 1944r. obsada stanowisk II batalionu 74 pp (kryptonim „Wilk”) przedstawiała się następująco:
Dowódca batalionu:
-kpt. Franciszek Pieniak „Przebój”,
Zastępca dowódcy batalionu:
-kpt. Karol Hurcewicz „Lech”,
Adiutant dowódcy batalionu:
-ppor. Andrzej Konarski „Jeż”,
Szef batalionu:
-wachmistrz Wincenty Szymanek „Herkules”,
Kwatermistrz:
-st. sierż. Stanisław Plebanek „Lech”,
Oficer broni:
-ppor. Czesław Finke „Wierzba”.
4 kompania, dowódca:
6 kompania, dowódca:
-por. Marian Grelus „Smok”.
Źródła
Opracowując powyższy tekst korzystaliśmy z następujących materiałów:
Borzobohaty W.: „Jodła”,
Komorowski K.: Operacja „Burza” i Powstanie Warszawskie,
Lis J., Kapczyński W., Niedbał J.” Kryptonimy „Hetman” i „Chrobry” Armii Krajowej,
Sierant P.: 2 ppLeg. AK,
Zieliński Z.: 7 Dywizja Armii Krajowej.