• Kalendarium historyczne działań zbrojnych w Okręgu
  • .
Czerwiec 2019Lipiec 2019Sierpień 2019
PoniedziałekWtorekŚrodaCzwartekPiątekSobotaNiedziela
1

1 lipiec 1944r.

W miejscowości Górki Stanisław Olczyk „Garbaty”, działacz PPR/AL., zamordował żołnierza oddziału partyzanckiego Obwodu Włoszczowa - Ryszarda Chylewskiego „Zagłoba”. 

 

Więcej

2

2 lipiec 1944r.

Patrol oddziału partyzanckiego Obwodu Włoszczowa, pod dowództwem Teofila Strzeleckiego „Kora” przeprowadził akcję opanowania stacji kolejowej Włoszczowa. Rozbrojono czterech Niemców i zdobyto karabiny.

 

Więcej

3
4
5

5 lipiec 1944r.

III pluton oddziału partyzanckiego Obwodu Włoszczowa pod dowództwem ppor. Wincentego Ciszka „Kmicic” przeprowadził zasadzkę na szosie pod Kluczewskiem w którą wpadł niemiecki samochód. W wyniku walki zabito Kreishauptmana z Kraśnika i trzech jego urzędników. Zdobyto pistolet maszynowy, 4 pistolety, amunicję, pieczęcie starostwa oraz pieniądze. Samochód spalono.

 

Więcej

6
7

7 lipiec 1943r.

Patrol oddziału partyzanckiego Obwodu Włoszczowa, Mieczysława Tarchalskiego "Marcin, dowodzony przez Przemysława Schutza "Ludwik" przeprowadził na terenie przysiółka Biadaszek, koło Włoszczowy, likwidację niemieckiego konfidenta Augusta Homa.

7 lipiec 1944r.

Oddział partyzancki Obwodu Kielce "Wybranieccy" stoczył w miejscowości Niestachów walkę z niemcami, którzy zostali rozbici. Straty własne: jeden zabity i jeden ranna. Zabito kilkunastu Niemców, zdobyto jeden karabin maszynowy, trzy pistolety maszynowe oraz znaczą ilość amunicji i oporządzenia. 

 

Więcej

8

8 lipca 1943r.

Patrol pod dowództwem Władysława Hajdenrajcha "Kruk", z oddziału ochrony radiostacji ppor. Jana Kosińskiego "Jacek", zlikwidowała w Marculach koło Starachowic Antona Krugera odpowiedzialnego m.in. za pacyfikację Boru Kunowskiego.

 

Więcej

9
10

10 lipca 1943r.

Liczący 14 żołnierzy z oddziału ochrony radiostacji Jana Kosińskiego "Jacek" patrol pod dowództwem ppor. "Brzozy" wzmocniony czterema żołnierzamy ze Zgrupowania "Ponutego" udał się do majątku Łomna koło Pawłowa w celu likwidacji jego zarządcy. W wyniku nieostrożności grupa wpadła w niemiecką zasadzkę w miejscowości Tarczek. Polegli: Charabin "Bartek" i Antoni Domagała "Alfred". Oddział powrócił do bazy na Wykusie nie wykonując zadania.

 

Więcej

11
12

12 lipiec 1943r.

Niemcy otoczyli lokal kontaktowy i jednocześnie magazyn broni Kedyw Obwodu Końskie. Dwaj żołnierze, pod osłoną wybuchu granatu, uciekli. Jeden został aresztowany. Wydarzenia te spodowodwały powstanie oddziału partyzanckiego złożonego z zagrożonych aresztowaniem żołnierzy Kedyw Obwodu.

 

Więcej.

13
14

14 lipiec 1944r.

Remigiusz Kordecki „Ren” z oddziału partyzanckiego "Wybranieccy" wysłany z meldunkiem do Komendy Obwodu został przez Niemców złapany i powieszony w Domaszowicach.

 

Więcej

15

15 lipiec 1944r.

W bliżej nieznanych okolicznościach ranny zostaje żołnierz oddziału partyzanckiego Obwodu Włoszczowa st. strz. Roman Łazarz „Raniewicz”. Zapisy w niektórych wspomnieniach podają, że dokonał tego Olczyk „Garbaty” z AL.

 

Więcej

16

16 lipiec 1944r.

Podczas walki z Niemcami (nie wiemy w jakich okolicznościach) ranny zostaje żołnierz II plutonu kpr. Tadeusz Szypura „Burza”. 

 

Więcej

17
18

18 lipiec 1943r.

Patrol z oddziału partyzanckiego Obwodu Kielce Mariana Sołtysiaka "Barabasz" wykonał dwa wyroki na niemieckich agentach i rozbił Urząd Gminy w Górnie.

 

Więcej

19

19 lipiec 1943r.

Patrol oddział partyzanckiego Obwodu Włoszczowa, M.Tarchalskiego "Marcin", pod dowództwem kpr. Stefana Marcinkowskiego "Dąb" przeprowadził w okolicach lasów Aleksandrów (Placówka Chrząstów) zasadzkę na niemiecką żandarmerię i lotników. W wyniku walki zginął Ryszard Smoleński "Kuna". Po stronie nieprzyjaciela zanotowano dwóch zabitych. Dodatkowo zdobyto broń i amunicję.

 

Więcej

19 lipiec 1943r.

Grupa żołnierzy z oddziału partyzackiego Obwodu Kielce Mariana Sołtysiaka "Barabasz" wpadła w Leszczynach w niemiecką zasadzkę. Poległo pięciu żołnierzy oddziału.

 

Więcej

20

20 lipiec 1944r.

Kwaterująca w miejscowości Dębno drużyna Jerzego Opalskiego „Wicher”z oddziału partyzanckiego "Wybranieccy" została zaatakowana przez bojówkę AL. Poległ jeden żołnierz AK.

 

Więcej

21

21/22 lipiec 1944 r.

Na zrzutowisku „Goździk-2 108”, między wsiami Potok i Gliniany, blisko leśniczówki Skałecznica, na terenie Placówki Julianów odebrano zrzut lotniczy z dwóch samolotów.

 

Więcej 

22
23
24
25

25 lipca 1944r.

Późnym wieczorem wydzielona z oddziału "Jędrusie" grupa zaatakowała we wsi Osieczek ewakuujące się urzędy Kreishauptmanschaftu (Starostwa) z Biłgoraja. Samego Starostę (Landrata) ochraniało sześciu żołnierzy oraz kwaterująca w sąsiedniej wiosce Zawidzy kompania własowców. Po krótkiej walce Niemcy zostali rozbici, kilku żołnierzy wroga zginęło. W ręce polaków wpadło ponad 20 wozów z żywnością, papierosami, skórą na buty i innymi artykułami, jak również broń, dokumenty i pieczęcie urzędów. Ranny został Franciszek Rutyna „Franek”. Sam starosta zbiegł, ale nie znając terenu trafił do partyzanckiej kwatery w Lesisku. Tam został zlikwidowany przez Stefana Malinowski „Myśnyciu”.

25/26 lipiec 1944r.

Bastion zrzutowy „Gruszka” z Obwodu Opatów przyjął zrzuty z dwóch samolotów. Przyjęto łącznie: 2 km, 36 pm, 5 piatów, 40 pistoletów, 40 granatów ręcznych, 50 granatów przeciwpancernych, 5 odbiorników, 2 paczki mundurowe i 200 kg plastiku.

 

Więcej

25/26 lipiec 1943 r.

Oddział partyzancki Obwodu Końskie pod dowództwem Kazimierza Chojniarza „Wacek”, "Walcz" wsparty żołnierzami koneckiej konspiracji przeprowadził nieudaną akcję opanowania więzienia w Końskich w celu uwolnienia aresztowanych żołnierzy miejscowego Kedywu.

 

Więcej.

26

26 lipca 1944r.

Pododdziały I batalionu 2 ppLeg. AK przystąpiły do zdobywania zaopatrzenia dla mobilizującej się jednostki. Grupa pod dowództwem pchor. Antoniego Jasińskiego „Zbigniew” opanowała magazyny „Społem” w Sandomierzu i wywiozła samochodami w rejon koncentracji ok. 16 ton cukru oraz innych artykułów spożywczych. Druga grupa opanowała magazyny „Rolnik” i zarekwirowała znaczne ilości skóry na buty dla wojska. Także w Sandomierzu skonfiskowano 4 tony masła z tamtejszej mleczarni. Zlikwidowano także niemiecki posterunek w Bugaju skąd uprowadzono samochód osobowy.

26 lipca 1944r.

Około godziny 23, liczący około 20 ludzi, pododdział z Placówki Klimontów mobilizujący się w ramach akcji "Burza", pod dowództwem ppor. Jakuba Gutowskiego „Topór” zaatakował posterunek żandarmerii znajdujący się w budynku szkolnym przy ulicy Krakowskiej w Klimontowie.. Atak poprowadzony z dwóch kierunków zakończył się sukcesem. Posterunek został zdobyty, a załoga rozbrojona. Zdobyto 6 karabinów, 20 granatów i 500 sztuk amunicji. 

26 lipca 1944r.

Mobilizujący się w ramach akcji "Burza" pluton szkieletowy (około 40 żołnierzy) z Placówki Lipnik (konspiracyjny kryptonim „Grusza”) rozbroił posterunek przy cukrowni we Włostowie.

26 lipca 1944r.

Zmobilizowany do akcji "Burza" oddział partyzancki "Jodła" Podobwodu Samborzec, Obwód Opatów, pod dowództwem ppor. Dionizego Mędrzyckiego "Reder" zaatakował grupę Niemców przeprawiającą się przez Wisłę promem koło Tarnobrzega. Nieprzyjacielski oddział został zniszczony. Zginęło około 40 żołnierzy wroga. Żołnierze AK zdobyli 4 pistolety maszynowe, 20 karabinów, 12 pistoletów oraz granaty, amunicję, żywność i oporządzenie.

26 lipca 1944r.

Mobilizujący się do akcji "Burza" żołnierz z Podobwodu Osiek, Obwód Sandomierz, przeprowadziły zasadzkę w lesie, na zakręcie szosy Osiek – Staszów w miejscu zwanym Łęczna Góra. Przy stratach własnych jeden zabity zabito kilku Niemców, kilku poddało się (prawdopodobnie siedmiu), a około trzech było rannych (udzielono im pomocy). Zabici Niemcy zostali pochowani. Zakopano kilka padłych koni. Zdobyto bliżej nieustaloną ilość broni, nadto mundury, buty, żywność, wozy taborowe i konie, kuchnię polową, maszynę do pisania, zastawę stołową itp.

26 lipca 1944r.

Oddział partyzancki „Modrzew”, złożony z żołnierzy Podobwodu Staszów, Obwód Sandomierz, zmobilizowanych do akcji "Burza" wykonał atak na załogi niemieckie w tej miejscowości Rytwiany. 
Grupa pchor. „Tatiany” zaatakowała pałac w majątku Rytwiany i opanowała obiekt, rozpędzając kwaterujących tam żandarmów i zdobywając żywność oraz zaopatrzenie dla oddziału. Grupa „Tarzana”, atakowała posterunek niemiecki przy gorzelni, obsadzony przez oddział Wehrmachtu. W tym przypadku atak nie udał się. Oddział bez strat własnych wycofał się.

27

27 lipca 1944r.

Zmobilizowany do akcji "Burza" oddział partyzancki "Jodła" Podobwodu Samborzec, Obwód Opatów, pod dowództwem ppor. Dionizego Mędrzyckiego "Reder" rozbił niemiecką kompanię posuwającą się w kierunku wsi Postronna. Zdobyto broń i wyposażenie oraz książkę rozkazów dowódcy niemieckiej kompanii.

27 lipca 1944r.

Liczący około 30 żołnierzy pododdział z oddziału partyzanckiego "Modrzew" (Podobwód Staszów, Obwód Sandomierz) zmobilizowany w ramach akcji "Burza" zorganizował zasadzkę na wysokości wsi Józefowo przy sosie Staszów – Sandomierz. W zasadzkę wpadł oddział Luftwaffe, transportujący benzynę. Samochód z benzyną został rozbity i spalony pociskiem z piata. Zabitych zostało trzech żołnierzy niemieckich, a dwóch dostało się do niewoli. Oddział AK wycofał się pod ogniem dwóch przybyłych niemieckich samochodów pancernych w lasy w rejonie wsi Strzegom.

28

28 lipca 1944r.

Pododdział z oddziału partyzanckiego "Modrzew" (Podobwód Staszów, Obwód Sandomierz) zmobilizowany w ramach akcji "Burza" zorganizował zasadzkę w rejonie uroczyska Czerwony Las (rejon Wiśniówki) przy sosie Staszów – Sandomierz. W zasadzkę wpadł niemiecki samochód z żandarmerią, który przedarł się jednak przez ogień broni maszynowej partyzantów. Straty Niemieckie nie zostały rozpoznane. 

28 lipca 1944r.

1 pluton "Inspektora" z 4 kompanii partyzanckiej „Jędrusie” z 2 ppLeg.AK organizuje na drodze z Osieka do Staszowa, na skraju lasu od strony Osieka, zasadzkę w którą wpadły dwa niemieckie samochody terenowe. W wyniku walki zginęło 3 oficerów Abwehry (w tym pułkownik), a 5 żołnierzy Wehrmachtu zostało ciężko rannych. Zdobyto 3 pistolety maszynowe, 8 rewolwerów, plany umocnień nad Nidą i w rejonie Grzędy Małogoskiej, jak również kasę oficerów w markach, dolarach, karbowańcach i złotych emisyjnych. Plany te zostały później przekazane wojskom sowieckim.
Już po zakończeniu akcji w miejsce zasadzki nadjechała samochodowa kolumna Wehrmachtu. Została ona ostrzelana. 

28 lipca 1944r.

W godzinach wieczornych 2 pluton, wzmocniony drużyną 3 plutonu z ckm, pod ogólnym dowództwem sierż. Józefa Szelesta „Uszatego” (wszyscy z 4 kompanii "Jędrusie" 2 ppLeg. AK) uderzył na kompanię Wehrmachtu nocującą w szkole w Koprzywnicy. Atak został powstrzymany silnym ogniem. Udało się jedynie opanować tabory, ale pod silnym ogniem trudno było zabrać ich zawartość. Ostatecznie oddział wycofał się z miasteczka.

28 lipiec 1944r.

Oddział partyzancki Obwodu Końskie pod dowództwem ppor. Władysława Skorupskiego "Poleszuk” zaatakował na szosie Kazanów – Ruda Maleniecka, koło miejscowości Dęba, niemiecki samochód wojskowy. Zginął kapitan i dwóch żołnierzy. Zdobyto broń.

 

Więcej

29

29 lipiec 1943r.

Do Secemina udaje się rowerami dwuosobowy patrol, z oddziału partyzanckiego Obwodu Włoszczowa M.Tarchalskiego "Marcin", w składzie: kpr. pchor. Kazimierz Skowron "Mewa" i strzelec Kazimierz Podczaski "Czarny". Otrzymali zadanie likwidacji niemieckiego konfidenta - agronoma. Po wykonaniu zadania, podczas powrotu do oddziału w rejon Ropocic, nie zachowali należytej ostrożności i przy drodze do Marchocic wpadli w niemiecką zasadzkę. Obaj zginęli na miejscu. Z polecenia Niemców zostali pochowani na miejscu walki (po wojnie ekshumowani i przeniesieni na cmentarz w Dzierzgowie).

 

Więcej

29 lipiec 1943r.

Oddział partyzancki Obwodu Włoszczowa, M. Tarchalskiego "Marcin", wziął udział w akcji przeprowadzanej przez wszystkie struktury konspiracyjne na terenie obwodu niszczenia linii telefonicznych. Oddział pod dowództwem ppor. Ludwika Schutza "Ludwika" zniszczył linię telefoniczną w okolicy Czarncy, a następnie pozostał na miejscu organizując zasadzkę na ekipę naprawczą. Przybyła na miejsce drużyna monterów została rozbrojona. Zdobyto 8 rowerów.

 

Więcej

29 lipiec 1944r.

Oddział partyzancki Obwodu Kielce "Wybranieccy" przeprowadził walkę z niemieckim oddziałem w Daleszycach oraz zorganizował dwie kolejne zasadzki w sąsiednich miejscowościach.

 

Więcej

30

30 lipca 1944r.

Zgrupowanie oddziałów z 2 ppLeg.AK rozpoczęło walki w okolicy Klimontowa. W Nawodzicach wzięto do niewoli dwuosobowy patrol ze wschodnich formacji kolaboracyjnych. Pododdział z 7 kompanii pod dowództwem kpr. „Gałązki” rozbroił także patrol niemiecki koło wsi Zielonka. Działania te skłoniły także do dezercji ok. 30 Tatarów z Ostlegionu. Pozostałe zasadzki nie miały powodzenia, gdyż Niemcy, patrolując teren samolotem „Storch”, odkryli ruchy oddziałów polskich i nie wysuwali się poza Klimontów, a przedpole rozpoznawali ostrożnie. Ostatecznie Niemcy wycofali się z Klimontowa. 

30 lipca 1944r.

Zgrupowanie kpt. Michała Mandziary „Siwy” z 2 ppLeg.AK zorganizowało zasadzke na drodze Koprzywnica – Osiek, w rejonie lasów łoniowskich. Walki trwały aż do zapadnięcia zmroku i zakończyły się zepchnięciem sił niemieckich z tego rejonu. 

30 lipca 1944r.

W Pielaszowie, Obwód Sandomierz, doszło do walki w wyniku której rozbity został I batalion 2 ppLeg.AK. Łącznie w walkach i w wyniku niemieckich represji zginęło około 80 żołnierzy batalionu choć nie wszystkie nazwiska udało się ustalić.

30 lipiec 1944r.

IV pluton oddziału partyzanckiego "Wybranieccy" przeprowadził koło przystanku kolejowego Radkowice na linii Kielce – Kraków zasadzkę na strażników kolejowych. Akcja kończy się niepowodzeniem, a podczas walki rannych zostało dwóch żołnierzy AK.

 

Więcej

30/31 lipca 1943 r.

Grupy dywersyjne na terenie całego Obwodu Opatów AK niszczą na szosach całego powiatu wszystkie drogowskazy w języku niemieckim.

 

Więcej

31
 
 
 
 
  • Poczatek
  • Teren
  • Komendanci
  • Komenda
  • Oddziały Komendy
  • Referaty
  • Okręg Przemysłowy

Początek konspiracji

 

     Już na samym początku naszego opracowania stajemy przed poważnym problemem: nie można określić, kiedy w województwie kieleckim rozpoczęła działalność Służba Zwycięstwu Polsce.

     Może nastąpiło to z chwilą, kiedy do Kielc przybyła pierwsza łączniczka powołanej w Warszawie organizacji? Może w czasie, gdy przybył pierwszy oficer reprezentujący dowództwo SZP? Może, gdy w Kielcach zjawił się generał Michał Karaszewicz-Tokarzewski – Dowódca Główny organizacji.

     Jedno jest pewne: to ta właśnie organizacja wraz z rozwojem zaczęła odgrywać w konspiracji dominującą rolę.

Więcej...

Teren

W założeniu struktury Służby Zwycięstwu Polski (na nich opierał się ZWZ-AK) miały obejmować teren danego województwa w jego przedwojennych granicach. W praktyce jednak organizacja musiała dokonywać modyfikacji dopasowując się do sytuacji.

W przypadku Okręgu Kielce na pierwsze zmiany miał wpływ podział kraju dokonany przez Niemców, zasięg i struktury Organizacji Orła Białego oraz działalność Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego. Poniżej przedstawiamy zmiany w poszczególnych latach.

Więcej...

Komendanci Okręgu, ich zastępcy oraz siedziba

     Za budowę struktur konspiracyjnych oraz ich działalność odpowiadał Komendant Okręgu. Podlegał mu zastępca, który najczęściej pełnił także funkcję Szefa Sztabu. Pomimo, że to główne osoby w strukturach konspiracyjnych, dziś także w ich przypadku mamy wątpliwości co do obsady stanowisk oraz czasu ich zajmowania.

    Osobnym problemem jest siedziba Komendanta, która znajdowała się w różnych miejscach. Jej przenoszenie związane było najczęściej z aresztowaniami i związane było z możliwością dekonspiracji najważniejszych struktur konspiracyjnych okręgu.

Więcej...

Komenda okręgu

Komenda Okręgu to centralny zespół kierujący pracami całego Okręgu Kielce. Jego tworzenie rozpoczęto już w październiku 1939 roku. W początkowym okresie komenda składała się jedynie z oddziałów, które były tworzone sukcesywnie wraz z nowymi zadaniami konspiracji. Coraz szerszy krąg działalności spowodował także powoływanie samodzielnych referatów. Rozbudowana struktura Komendy Okręgu została zreorganizowana w 1944 roku: samodzielne dotąd referaty zostały podporządkowane poszczególnym oddziałom komendy. Kolejne zmiany nastąpiły z chwilą przystąpienia do realizacji Akcji „Burza”.

Więcej...

Komenda okręgu

Komenda Okręgu to centralny zespół kierujący pracami całego Okręgu Kielce. Jego tworzenie rozpoczęto już w październiku 1939 roku. W początkowym okresie komenda składała się jedynie z oddziałów, które były tworzone sukcesywnie wraz z nowymi zadaniami konspiracji. Coraz szerszy krąg działalności spowodował także powoływanie samodzielnych referatów. Rozbudowana struktura Komendy Okręgu została zreorganizowana w 1944 roku: samodzielne dotąd referaty zostały podporządkowane poszczególnym oddziałom komendy. Kolejne zmiany nastąpiły z chwilą przystąpienia do realizacji Akcji „Burza”.

Więcej...

 

     Jak już zasygnalizowaliśmy struktura Komendy Okręgu była, z biegiem lat, coraz bardziej rozbudowywana. Systematycznie powoływano nowe komórki, które miały zajmować się coraz bardziej rozbudowanym zakresem działania organizacji. Niejako "trzonem" Komendy Okręgu były jednak jego oddziały, które nadzorowały najważniejsze dziedziny życia konspiracyjnego wojska. "Cicha" sztabowa praca nie była widowiskowa, ale to właśnie od niej zależał rozwój organizacji. Dziś niewiele osób o tym pamięta, a prawdę powiedziawszy niewiele też wiemy o ich działaniach.

     Wszystkie Oddziały wchodziły w skład Sztabu Komendy Okręgu i podlegały bezpośrednio Zastępcy Komendanta Okręgu, który był jednocześnie Szefem Sztabu.

Oddział I Organizacyjny

Stenzel Jan - jeden z kolejnych szefów oddziału.     Podstawowym zadaniem oddziału było zapewnienie obsługi komendanta okręgu. Oddział musiał także organizować działalność pozostałych oddziałów i referatów w Okręgu. Instruował także niższe struktury.
Niewiele wiemy o samej strukturze oddziału w jego początkowym okresie. Jedno jest jednak pewne: od początku istnienia w oddziale funkcjonował Referat Organizacyjny.

Więcej...

Oddział II - Wywiadowczy

Mieczysław Bielenin      Działalność jakielkolwiek organizacji jest niemożliwa bez rozpoznania działań przeciwnika. W wielkim skrócie tym właśnie zajmował się II oddział Komendy Okręgu. Głównym źródłem wiedzy były drobne wiadomości napływające z róźnych źródeł. Dopiero złożenie ich w całość dawało pełny obraz sytuacji. Oczywiście nie brakowało też spektakularnych sukcesów i... agentów. Krwawa i pełna ofiar była też walka wywiadów.

Więcej...

Oddział III Operacyjno-Szkoleniowy

Janusz Dzięcielewski - jeden z szefów oddziału.     W oddziale skupiały się prace nad planowaniem powstania powszechnego, a następnie „Burzy”. Była to nie tylko praca "za biurkiem". Szefowie oddziału odwiedzali Obwody ustalając plany powstania. Oddział zajmował się także szkoleniem żołnierzy, bowiem w skład oddziałów coraz częściej wchodzili ludzie nie mający odpowiedniego przeszkolenia wojskowego.

Więcej...

Oddział IV Kwatermistrzowski

Talko Włodzimierz - Zastępca Szefa Oddziału.Do prowadzenia walki niezbędne jest odpowiednie wyposażenie, nie tylko broń. Wbrew pozorom głównym źródłem jej pochodzenia nie były zrzuty lotnicze ale własna produkcja. Zainteresowania Oddziału Gospodarczego (tak początkowo się nazywał) wyły zresztą bardzo rozległe i sięgały nawet do pomocy polskim jeńcom.

Więcej...

Oddział V - Łączność

     Sprawne działanie łączności jest podstawowym warunkiem istnienia organizacji. Od początku kładziono więc duży nacisk na jakość jej działania. Oddział miał więc zapewnić łączność z Komendą Główną,  ze wszystkimi strukturami terenowymi oraz z poszczególnymi komórkami Sztabu. Współpracowano także z Komendą Główną w zakresie łączności radiowej. Stowrzono specjalne plutony radiołączności i chroniące je oddziały partyzanckie.

Więcej...

Oddział VII - Lotniczy

Krzymowski Stanisław - Szef OddziałuOrganizacja zrzutów lotniczych to najbardziej wyrazisty objaw działalności „konspiracyjnego lotnictwa”. W orbicie zainteresowań  oddziału znajdowały się także same niemieckie lotniska oraz cała związana z nimi infrastruktura. Do działalności struktur przywiązywano tak duże znaczenie, że do jej organizacji skierowano do okręgu pierwszych cichociemnych.

Więcej...

Oddział VI - Biuro Informacji i Propagandy

     BIP Okręgu Kielce zorganizowano w czerwcu 1940r. Struktura ta została praktycznie rozbita, ale mimo to potrafiła się odbudować, choć  na przestrzeni lat tylko dwukrotnie doszło do spotkania szefa propagandy okręgu z szefem BIP Komendy Głównej AK.

     Mimo to oddział sprawnie koordynował kolportaż prasy centralnej, a także w ramach możliwości wydawał własne pisma.

Więcej...

Oddział VIII - walka bieżąca

Walka bieżąca była od początku istnienia struktur stawiana jako jeden z głównych celów. Aby sprawnie go realizować postanowiono powołać do specjalną strukturę, która przeszła do historii jako Zawiązek Odwetowy. Struktura była protoplastą późniejszego Kierownictwa Dywersji.

     Na naszym terenie jego pierwszym dowódcą był kapitan Stefan Rychter (na zdjęciu) jeden z twórców Okręgu Kielce, a później szef sztabu organizacji "Wachlarz".

Więcej...

W Komendzie Okręgu powoływano także samodzielne referaty. Powoływane one były na przestrzeni lat w zależności od potrzeb organizacyjnych. Wiadomości o niektórych z nich są dosyć ogólne, a obsada personalna w wielu wypadkach pozostała do dziś nierozpoznana. Także podległość referatów zmieniała się na przestrzeni lat. 

Wojskowa Służba Ochrony Powstania

Realizując ideę powstania powszechnego przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego postanowili w ramach konspiracyjnego wojska powołać struktury, które podczas walk oraz tuż po ich zakończeniu miał zająć się nadzorowaniem zakładów oraz obiektów użyteczności publicznej. Ich zadaniem była też zabezpieczenie ogólnego porządku oraz ochrona ludności cywilnej.

Więcej...

Wojskowa Służba Kobiet

Od samego początku tworzenia organizacji konspiracyjnych niebagatelną rolę odgrywały kobiety. Niektóre struktury zostały wręcz przez kobiety opanowane, w pozostałych ich udział był znaczący. 

Więcej...

Wojskowy Sąd Specjalny

Okupacja kraju sprawiła, że sądy wojenne podzieliły los sił zbrojnych. Ich składy osobowe poszły do niewoli lub rozproszyły się. Rzeczywistość konspiracyjna nie znosi jednak pustki.  Już jesienią 1939 roku w SZP rozpoczynają się prace koncepcyjne nad organizacją podziemnego sądownictwa wojskowego.

Więcej...

Referat przerzutów powietrznych

Organizacja przerzutów powietrznych była swoistą konspiracją w konspiracji. Żołnierze składali specjalną przysięgę. Organizacja przerzutów to jednak nie tylko przyjmowanie cichociemnych, to także zrzuty sprzętowe, których było o wiele więcej. To także, niestety straty, tym bardziej bolesne, że zadawane przez sojusznika...

Więcej...

Referat duszpasterstwa

Msza w 2 ppLeg AK

Referat duszpasterstwa obejmował całokształt spraw związanych ze współdziałaniem konspiracyjnego wojska z Kościołem Katolickim.

Więcej...

Okręg Przemysłowy

Przeździecki Franciszek

Okręg Przemysłowy „Centrum” stanowił specyficzną organizację w ruchu oporu. Nastawiał się od początku na konspiracyjną organizację przemysłową. Formalnie podporządkowany był Komendzie Głównej AK, ale działał głównie na terenie Okręgu Kielce stąd poświęcamy mu osobną część. Produkcja amunicji, granatów i broni to tylko niektóre osiągnięcia pod którymi podpisują się wszyscy, ale stoi za nimi niewielka grupa zapomnianych dziś żołnierzy.

 

Na zdjęciu obok Franciszek Przeździecki - twórca struktur "przemysłowych.

 

 

Więcej...

Indeks Postaci

  • struktury terenowe
  • podokręgi
  • inspektoraty
  • obwody

Największa podziemna armia w dziejach całego świata

     Wartością nadrzędną organizacji, od samego początku funkcjonowania, byli jej członkowie. Olbrzymia armia ludzi, którzy prowadzili podwójne życie: „normalnie” funkcjonowali pracując czy ucząc się, a poza tym zajmowali się pracą na rzecz konspiracji. Ci ludzie, swoją działalnością konspiracyjną, obejmowali wszystkie dziedziny życia, jakie toczyło się w okupowanym kraju. Teren okręgu był podzielony na: inspektoraty, obwody i placówki. To w tych strukturach funkcjonowała zdecydowana wiekszość żołnierzy konspiracyjnej armii.

     Latem 1944 roku Okręg Kielce skupiał około 55 tysięcy żołnierzy. To pamięci tych żołnierzy poświęcona jest ta część opracowania.

Więcej...

Podokręgi

     Struktury, których Komendanci mieli dowodzić dużymi częściami Okręgu. W dziejach Okręgu Kielce powołano je dwukrotnie. W 1939r. utworzono Podokręg Zagłębie który obejmował teren województwa włączony do III Rzeszy. Istniał do połowy 1940r. Jeszcze raz kwestia utworzenia kolejnego podokręgu pojawiła się jesienią 1944r, ale po kilkunastu dniach Komendant Okręgu wycofał się z tej koncepcji.

 

 

Podokręg Zagłębie

Więcej...

Podokręg Starachowice

Więcej...

Wybierz Podokręg:

 

 

Podokręg Zagłębie

 

Podokręg Starachowice

Inspektoraty

     Celem organizacji było odzyskanie Niepodległości. W związku z tym już od początku 1940 roku rozpoczęto tworzenie specjalnych struktur, które miały koordynować przygotowania do powstania zbrojnego. Początkowo nazywano je inspektoratami rejonowymi, a ostatecznie inspektoratami okręgowymi. To te struktury miały nadzorować Odtwarzanie Sił Zbrojnych i tworzyć wielkie jednostki Armii Krajowej.
     Od 1943 roku, inspektoraty zaczęły odgrywać coraz większą rolę. Stając się ogniwem pośrednim między Komendą Okręgu, a obwodami. Mimo to w dostępnych materiałach poświęca się im mało miejsca.

Więcej...

Inspektorat Częstochowski

Inspektor S. Mirecki Został utworzony na początku 1940 roku. Stanowisko Inspektora obsadzono jednak dopiero wiosną tego roku mianując na to stanowisko dotychczasowego Komendanta Obwodu Częstochowa, płk Feliksa Jędrychowskiego "Ostroga".

     Mimo kłopotów kadrowych inspektorat do samego końca okupacji wypełniał swoje zadania będąc też zapleczem Komendanta Głównego AK.

Więcej...

Inspektorat Sandomierski

Antoni Żółkiewski - Inspektor SandomierskiPowstał w maju 1942 roku z wyłączenia z Inspektoratu Kieleckiego Obwodów Sandomierz i Opatów. Początkowo był zaszyfrowany pod numerem II, później III nosząc jednocześne kryptonim "Przeprawy". Wreszcie występował pod kryptonimem C.

     Jako pierwszy przystąpił do wykonywania akcji "Burza".

Więcej...

Inspektorat Starachowicki

Utworzony w połowie 1943r., prawdopodobnie w czerwcu. Powstał z wydzielenia Obwodów Iłża i Końskie z Inspektoratu Radomskiego. Inspektorem został mianowany mjr. Stanisław Łączkowski „Nałęcz”. 

     Podczas akcji "Burza" spełniał kluczową rolę z której wywiązał się mimo problemów.

Więcej...

Obwody

Jednostki struktury terytorialnej organizacji. W założeniu miały obejmować teren jednego powiatu. Z różnych powodów, z biegiem czasu, odstępowano jednak od tej zasady i poszczególne Placówki (gminy) przenoszone przenoszone były do struktury sąsiednich obwodów.

Obwód Będzin

Obwód wchodził w skład Okręgu Kielce w latach 1939-40, ale prawdę mówiąc o jego strukturach wiemy bardzo niewiele.

Więcej...

Obwód Chrzanów

Przed wybuchem wojny Powiat Chrzanów należał do województwa krakowskiego. Podczas okupacji hitlerowskiej powiat został jednak podzielony. Jego zachodnia część została włączona do III Rzeszy. Utworzono tam Obwód Chrzanowski, który do połowy 1940r. wchodził w skład Okręgu Kielce. 

Więcej...

Obwód Iłża

Obwód zajmujący duży teren przechodził podczas okupacji wiele zmian jeżeli chodzi o struktury konspiracji. Działalność w dużej części determinowało istnienie olbrzymiego zakładu przemysłowego. Mimo zmian miejscowi konspiratorzy podołali wyzwaniom, ale dziś o wielu ich działaniach wiemy niewiele. 

 

Więcej...

Obwód Kielce

Obwód zajmował centralną część Okręgu Kielce, gdzie krzyżowały się dwie linie kolejowe. Nieprzypadkowo powstało tu najwięcej oddziałów partyzanckich, które miały zaplecze w postaci silnej siatki terenowej.

 

Więcej...

Placówka Chęciny-Korzecko

Placówka dotknięta dwoma pacyfikacjami przez co stan liczbowy żołnierzy spadł o połowę. Mimo to powstał tu oddział partyzancki, a istniejące struktury stanowiły zaplecze dla formującej się Kieleckiej Brygady Piechoty.

 

 

Więcej...

Placówka Dyminy

Placówka leżąca na obrzeżu Kielc ma olbrzymie znaczenie ze względu na utrzymanie łączności. Dodatkowo na jej terenie znajdują się koszaty wojskowe. W szczytowm okresie liczy liczy ponad 270 żołnierzy z których dziś znamy tylko niewielką część. 

 

 

 

Więcej...

Placówka Kielce Południe

Znamy tylko jednego Komendanta Placówki, a o jej działalności nie wiemy nic....

Więcej...

Placówka Kielce Północ

Placówką przez cały czas okupacji niemieckiej dowodził jeden człowiek

Więcej...

Placówka Kielce Śródmieście

Poza nazwiskiem Komendanta Placówki nie wiemy nic więcej o jej żołnierzach ani działalności. 

Więcej...

Placówka Kielce Wschód

     Twórcą i pierwszym Komendantem Placówki Kielce Wschód był Józef Kundera (na zdjęciu). Jego zdolności zostałydocenione i powołano go na stanowisko Szefa Referatu Łączności Obwodu Kielce. Niestety o działalności samej placówki wiemy niewiele.

Więcej...

Placówka Kielce Zachód

    Na terenie placówki znajdowało się wiele zakładów przemysłowych co zapewne miało wpływ na charakter działalności struktur konspiracyjnych. Bardzo wcześnie rozpoczęto tu naprawę broni, a z biegiem czasu zajęto się także produkcją uzbrojenia. Za ten kierunek działalności odpowiada pierwszy Komendant Placówki: Wacław Różański „Żubr". 

Więcej...

Placówka Łopuszno

Może i na terenie tej Placówki nie było widowiskowych akcji, ale dzięki sprawności jej działania przez trzy lata Niemcy nie odkryli, że jeden z żandarmów miejscowego posterunku współpracuje z Armią Krajową. Żołnierze placówki mogą też byc dumni, że latem 1944 roku samodzielnie opanowali Łopuszno.

 

Więcej...

Placówka Niewachlów

Niewiele osób wie o jej istnieniu choć na konspiracyjnej mapie obwodu zajmuje bardzo ważne miejsce. W każdej z miejscowośći tętniło tu podziemne życie. Produkcja uzbrojenia, dywersja, oddziały partyzanckie. Niestety o wielu sprawach wiemy bardzo mało co nie umniejsza znaczeniu tej placówki.

 

Więcej...

Placówka Piekoszów

Placówka obejmowała bardzo duży teren. Mimo to udało się doprowadzić do scalenia wszystkich organizacji bojowych i stan liczbowy przekroczył 400 osób.  Niestety większość danych jest po latach nieznana. Dowództwo Obwodu tak ufało sprawności organizacji, że ulokowano tu jeden z partyzanckich szpitali.

 

 

Więcej...

Placówka Snochowice

Zajmowała olbrzymi teren, w większości znajdujący się na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych. Wytworzono tu precyzyjną organizację, która obejmowała wszystkie dziedziny życia konspiracyjnego.

 

 

Więcej...

Placówka Zajączków

Placówka położona z dala od głównych dróg komunikacyjnych. Te zalety terenu docenili partyzanci z oddziałów "Barabasza", "Wilka", "Żbika" i "Bystrego". Przez wiele lat trudno dostępny teren strzegł także mieszkańców, ale ostatecznie i tam trafili niemieccy siepacze.

 

Więcej...

Obwód Końskie

Obwód który na dużą skalę rozpoczął działalność bardzo wcześnie. Tu w październiku 1939r. działał "Hubal". Tu planowano przeprowadzić jeden z pierwszych zrzutów lotniczych. Tu przeprowadzono jedną z pierwszych akcji rozbicia więzienia. Takich przykładów można dawać wiele bowiem historia ziemi koneckiej jest niezwykle ciekawa, ale i tragiczna zarazem.

Więcej...

Obwód Kozienice

Obwód Kozienice jest dosyc słabo opsany co nie znaczy, że był słabo zorganizowany. 

Więcej...

Obwód Lubliniec

Obwód Lubliniec został przeniesiony z Okręgu Śląsk (Inspektorat Tarnowskie Góry) do Okręgu Kielce na początku 1945r. Nie mamy pewności czy rozkaz ten wszedł w życie bowiem 19 stycznia AK została rozwiązana.

Więcej...

Obwód Olkusz

Obwód który powstał na terenie powiatu olkuskiego częściowo włączonego do III Rzeszy. Od początku istnienia wchodził w skład Podokręgu Zagłębie. Komendzie Okręgu Kielce podlegał do lata 1940r.

Więcej...

Obwód Opatów AK

Obwód o bardzo dużym dorobku konspiracyjnym, ale dotychczas słabo opisany. Piętno na nim kładzie bandycka działalność GL/AL oraz koniunkturalna postawa ludowców.

     Także opisując akcję Burza wiele krzywdy robi się miejscowym konspiratorom nie biorąc pod uwagę, że ich teren był strefą przyfrontową, a mimo to wykonali oni zadanie odtwarzając wiele jednostek.

Więcej...

Placówka Czyżów

Placówka teoretycznie znajdowała się na uboczu działań konspiracyjnych. Nic bardziej mylącego! Tu prowadzą nici zdrady, która doprowadziła do aresztowania w Warszawie Szefa Sztabu ZWZ, tu ma konspiracyjne mieszkanie Inspektor Sandomierski, tu funkcjonują szkoły podchorążych i kawalerii, która stąd tusza do akcji Burza.

 

Więcej...

Placówka Julianów

Znaczenie tej właśnie placówki podczas okupacji było bardzo duże bowiem to na jej terenie, w Słupi Nadbrzeżnej, kwaterował kierujący na tym terenie konspiracją Antoni Krupa "Witold". Ze względu na warunki terenowe miały tu miejsce zrzuty lotnicze. Niestety także na tym terenie komuniści mordowali żołnierzy Polskiego Panstwa Podziemnego.

Więcej...

Placówka Lasocin

Placówka ściśle współpracowała z sąsiednią Placówką Julianów. Na pograniczu placówek znajdowało się zrzutowisko, a żołnierze wspólnie brali udział w wielu akcjach zbrojnych. Na terenie placówki przeprowadzono dwukrotnie mobilizację!

 

 

Więcej...

Placówka Ożarów

Placówka Ożarów ma najmniej udokumentowane struktury ZWZ-AK. Wynika to z duzych wpływów organizacji narodowych, z których część zdezerterowała z AK. Południowa część gminy znajdowała się pod wpływem sąsiednich placówek, które tworzyły tam swoje struktury.

 

 

Więcej...

Obwód Opoczno

Przed wybuchem II wojny światowej Powiat Opoczno wchodził w skład województwa łódzkiego i znalazł się w obszarze działania Okręgu Łódź SZP. Ze względu na różne czynniki ziemia opoczyńska pod koniec 1940r. trafiła jednak do Okręgu Kielce ZWZ, ale dwa lata później ponownie znalazła się w Okręgu Łódź.

Więcej...

Obwód Sandomierz

Obwód Sandomierz obejmował teren powiatu sandomierskiego, ale w późniejszym czasie odłączono od niego Placówkę Zawichost. Najpierw wchodził w skład Inspektoratu Kieleckiego, ale później utworzono osobny Inspektorat Sandomierski. Na działalności obwodu ciążyły złe stosunki z Batalionami Chłopskimi. Mimo to obwód sprostał stawianym mu zadaniom. Jako pierwszy, w Okręgu, przystąpił do wykonywania akcji "Burza". Jako pierwszy też poznał smak "wyzwolenia" przez Sowietów.

Więcej...

Placówka Bogoria

Placówka Bogoria, kryptonim: Zaścianek-2 swoim zasięgiem obejmowała Gminę Wiśniowa (tam znajdował się Urząd Gminny). W jej skład wchodziło 15 gromad: Czajków, Wola Wiśniowska, Wiśniowa, Sztombergi, Mostki, Kolonia Bogoria, Bogoria, Rosołówka, Zimnowoda, Mała Wieś, Podmaleniec, Kopanina, Poddębowiec, Dobra i Łaziska.

Więcej...

Obwód Stopnica

Obwód Stopnica z siedzibą w Busku jest niewątpliwie najmniej opisanym z obwodów i to nie z powodu braku struktur. Obwód miał swoje problemy z którymi walczył i sukcesy, które należy chwalić. Co ciekawe w pierwszym wpływy i struktury organizacji sięgały nawet na teren Okręgu Kraków AK.

Więcej...

Placówka Chotel

Placówka, która przez czas swojego funkcjonowania prawdopodobnie dwukrotnie zmieniała swoje podporządkowanie organizacyjne 

Więcej...

Obwód Włoszczowa

Obwód Włoszczowa był podczas okupacji jednym z najbardziej aktywnych. W sposób wyrazisty ścierały się tu wpływy różnych organizacji. Jesienią 1944r. obwód był terenem największych walk z Niemcami.

Więcej...

Placówka Dobromierz

Placówka o której niewiele wiemy. Tu tu miała miejsce jedna z zapomnianych akcji rozbrojeniowych. Tu tu dotarli żołnierze z warszawskiego batalionu "Parasol" z tajemniczą przesyłką.

Więcej...

Placówka Kluczewsko

     Na terenie placówki zakończył, w czerwcu 1940r., działalność Oddział Wydzielony Wojska Polskiego. To tu powstał pierwszy oddział partyzancki AK, który jako wyposażenie otrzymał broń z oddziału "Hubala". Jak klamrą są wydarzenia z wiosny 1945 roku, gdy co najmniej dwóch żołnierzy placówki zostało zamordowanych przez nowego okupanta: Sowietów. 

 

Więcej...

Placówka Krasocin

     Już od jesieni 1939 roku budowane są na terenie Gminy Krasocin struktury konspiracyjne. Ich działalność jest urudniona bowiem na terenie placówki znajduje się wioska zamieszkała przez niemieckich kolonistów. Dwukrotnie zajmuje ją oddział partyzancki, ale niestety zemsta niemieckich oprawców jest krwawa.

 

Więcej...

Placówka Kurzelów

     Placówka Kurzelów dzięki swojemu położeniu bardzo wcześnie stała się miejscem walki z okupantem. Tu walczono oBunkry na Pękowcu kościelne dzwony, tu odbyła się pierwsza zbiórka oodziału partyzanckiego "Marcina", tu wreszcie znajdowały się tajne bunkry gdzie pod koniec niemieckiej okupacji przebywał Komendant Główny AK.

Więcej...

Placówka Oleszno

Gmina znajdująca się na uboczu głównych szlaków była doskonałym miejsce do konspiracji rozpoczynając od "Hubala", aż do walk późną jesienią 1944 r. Z biegiem czasu gmina stała się też miejsce starć zbrojnych, które znalazły się na ogólnokrajowych kartach historii.

 

Więcej...

Placówka Włoszczowa Gmina

Placówka Włoszczowa Gmina     Dogodne usytuowanie Placówki Włoszczowa Gmina sprawiło, że ulokowano tu agendy Komendy Okręgu i gościł tam Placówka Włoszczowa Gminanawet Komendant Główny AK. Niestety cień nad żołnierzami podziemia kładł się ze strony bojówek PPR/GL, które były dość aktywne w donoszeniu Niemcom na żołnierzy AK.

Więcej...

Obwód Zawiercie

Wchodził w skład Okręgu Kielce do połowy 1940r. Bardzo wcześnie rozwinął dobrze zorganizowane struktury. 

Więcej...

Wybierz obwód: